قرارداد DBB

قراردادهای متعارف یا به اختصار قرارداد DBB معادل واژه های انگلیسی « Design-Bid-Build » است. از ساختار این واژه مشخص است که اجرای پروژه از طریق سه مرحله ی طراحی، مناقصه و ساخت انجام  می گیرد. در ابتدا مهندس مشاور در قالب قرارداد جداگانه، وظیفه طراحی پروژه را برعهده می گیرد و پس از اتمام عملیات طراحی و مهندسی با همکاری کارفرما اقدام به تهیه ی اسناد مناقصه می کند. برنده ی مناقصه، به عنوان پیمانکار پروژه، قرارداد سه جانبه ای را با کارفرما و مهندس مشاور در مرحله ساخت منعقد می نماید که براساس آن موظف به پیاده کردن طراحی های تهیه شده به وسیله مهندس مشاور، تحت نظارت و دستورات وی می باشد. از این رو به این نوع از قراردادها، قرارداد سه عاملی می گویند ( قرارداد DBB ). قرارداد متعارف ( یا همان قرارداد DBB ) یا سه عاملی برای اکثر پروژه ها قابل استفاده است و به خاطر رعایت اصول مشارکت متعادل در ریسک پذیری بین کارفرما و پیمانکار، مورد توجه قرار می گیرد. اصول مشارکت در این نوع قرارداد برای دو طرف مفید است؛ برای کارفرما که قراردادی را با مبلغ کمتری امضاء می کند و هزینه هایش تا زمانی افزایش می یابد که ریسکهای غیرمتعارف بروز نماید و برای پیمانکار که از برآورد و درنظرگرفتن هزینه ی ریسکهایی احتراز می کند که محاسبه ی آنها چندان آسان نیست. قرارداد سه عاملی در فرم قراردادهای تهیه شده به وسیله فیدیک تحت عنوان شرایط پیمان ساخت (کتاب قرمز) و در ایران با نام شرایط عمومی پیمان شناخته می شود. از این مدل قراردادی بیشتر در پروژه های ساختمانی استفاده می شود و کمتر به عنوان قرارداد اصلی در پروژه های ساختمانی استفاده می شود و کمتر به عنوان قرارداد اصلی در پروژه های زیربنائی و تأسیساتی بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد مگر توسط کارفرمایانی که دارای قدرت فنی و نظارتی بالایی باشند. استفاده از این روش در بین پیمانکاران اصلی پروژه های بزرگ ودر ارتباط با پیمانکاران خرد جهت اجرای بخشی از کارها بسیار متداول است.

مزایای قرارداد DBB به شرح ذیل می باشند

1. اسناد مناقصه مشتمل بر طراحی های انجام شده توسط مهندس مشاور و جزئیات هزینه های احتمالی اجرای پروژه است

2. پروژه به وسیله ی کارفرما (صاحب کار) مشخص و تعریف می شود.

3. از آنجایی که تمامی مراحل طراحی، از طراحی مفهومی تا طراحی تفصیلی به وسیله ی یک مهندس مشاور انجام شده است، طراحی ها براساس اوصاف عینی است که مبتنی بر امکان سنجی تکنیکی و اقتصادی میباشد.

4. کارهای به پایان رسیده معمولا از سطح کیفی قابل قبولی برخوردارند.

5. کارفرما یا نمایندگان کارفرما از قبیل مهندسان مشاور یا مدیران پروژه روند پیشرفت کار پیمانکار را بررسی و تضمین می نمایند که پرداخت های میان دوره ای متناسب با پیشرفت کار باشد.

معایب قرارداد DBB به شرح ذیل می باشند

1. اشتباه های تیم طراحی ممکن است هزینه های پروژه های DBB را افزایش دهد

2. ممکن است کارفرما به خاطر کم کردن هزینه ها سطح طراحی ها را پایین آورد و در نتیجه ریسک پیمانکار اصلی افزایش یابد و پیمانکار با ریسک کیفیت پروژه مواجه شود

3. فرآیندهای این سیستم به صورت خطی و پشت سر هم هستند؛ از این رو زمان اجرای پروژه افزایش می یابد

4. با توجه به اینکه تیم اجرایی پس از انجام طراحی انتخاب می شود، امکان دارد بخشی از طراحی ها، غیراجرایی باشند؛ این امر زمان پروژه را افزایش می دهد.

5. در قرارداد DBB ، طرح دعوا و اختلاف به علت ناهماهنگی میان پیمانکار، طراح و کارفرما بسیار محتمل است.

6. در پروژه های بزرگ و پیچیده، با افزایش مشاوران و پیمانکاران، امکان ایجاد سوء مدیریت و ناهماهنگی در کنترل پیمانکاران و مشاوران وجود دارد.